Энэ зууны шилдэг менежер, стратегич Стив Жобс “...Харилцагчаас авах маркетингийн судалгаа бол хэнд ч хэрэггүй зүйл. Учир нь харилцагч өөрөө юу хүсэж байгаагаа ч мэдэхгүй...” гэж хэлж байсан талаар та бүхэн сонсож байсан байх. Монголын компаниуд өрсөлдөгч байгууллага, бүтээгдэхүүн үйлчилгээ, харилцагчийнхаа талаар олон тооны судалгаа хийдэг.  

Энэ хүрээнд мэдээж харилцагч нараас маркетингийн судалгаа авдаг. Наад захын ийм судалгаа нь олон тооны асуултуудтай асуулгын хуудас байх ба олон зуун харилцагчаар бөглүүлж, үр дүнг нь нэгтгэж хардаг. Гэтэл харилцагчийн өөрийнхөө талаар хэлж буй зүйлс нь яг түүний үйлдэл байж чадах уу? Жишээлбэл, “Та үнэнч харилцагч мөн үү?” гэсэн асуултад “Тийм, би нэг компанидаа үнэнч байж чаддаг” гэж хариулсан боловч яг бодит амьдрал дээр бүтээгдэхүүний үнийг байнга харьцуулж, харилцагч компаниудаа сольж явдаг хүн байвал яах вэ?  

Сэтгэлзүйч нар олон жил судалгаа хийж үзээд үнэн хэрэгтээ, хүний өөрийнхөө талаар хэлж буй зүйлс нь түүний үйл хөдлөлтэй барагтай л бол нийцдэггүй гэдгийг нээсэн. Энэ чиглэлээр хэд хэдэн сэтгэл зүйч нар Нобелийн шагнал аваад байгааг та бүгд магад сонссон биз ээ. Хэрэв Стив Жобс иргэдээс “Та ямар гар утас хүсэж байна вэ?” гэж асуусан бол хэн нэгэн нь “би точ скрийнтэй, смарт утас хүсэж байна” гэж хэлэх байсан гэж үү? Та сайтар энэ талаар бодож үзээрэй. Яг энэ талаар Стив Жобсоос нэг зуун жилийн өмнө Хенри Форд хэлсэн байдаг юм. Тэрээр, “...Хэрэв би Америкийн ард түмнээс “Та ямар унаа хүсэж байна вэ?” гэж асуусан бол тэд “Илүү хурдан давхидаг морь” гэж хариулах байсан. Харин би тэдэнд Фордын Т моделийг үйлдвэрлэж өгсөн юм даа...” гэж нэгэн цагт хэлсэн байдаг.  

Хүмүүс өөрсдийнхөө талаар боддог бодол нь түүний үйлдэлтэй нь нийцдэггүй гэдгийг бид харлаа. Тэгсэн боловч маш олон бизнесийн сэтгүүл, номуудад харилцагчаа сайтар сонс гэж номлодгийг та бид мэднэ. Ингэхээр мэдээж таны толгой эргэж байж магадгүй. Энэ харилцагчаа сайтар сонс гээд байгаа нь угтаа бол ХАРИЛЦАГЧИЙН ЮУ ЯРЬЖ БАЙГААГ БИШ ХАРИН ХИЙЖ БАЙГАА ҮЙЛДЛИЙГ НЬ ТАНЬЖ МЭД гэсэн үг юм.  

Харилцагч яагаад үнэтэй цаг авмаар байгаа, яагаад шинэ загварын смарт утас авмаар байгаагаа өөрөө үнэн бодитой тайлбарлаж чадахгүй. Харин шийдвэр гаргасны дараа буюу үйлдэл хийсэн хойноо төрөл бүрийн итгэл төрүүлэхүйц тайлбаруудыг зохиодог гэдгийг сэтгэл зүйч нар маш олон судалгаагаар нээж баталсан билээ. Тийм учраас маркетингийн захирлууд харилцагчаар асуулгын хуудас бөглүүлэх биш харин илүүтэй түүний үйл хөдлөлийг ажиглах, дүгнэх цаг болжээ. Үүнийг behavior based marketing гэж олон улсад нэрлэж байгаа бөгөөд сүүлийн 30 шахуу жил томоохон тренд болон хөгжиж байгаа юм.  

Асуулгын аргыг мэдээж аль ч тохиолдолд хэрэглээнээс огт хасаж болохгүй. Хамгийн хэцүү зүйл нь тухайн асуултыг харилцагч зөвөөр ойлгох уу?, яаж хүлээж авах вэ? үнэн хариулах уу? гэх мэт цогц асуудлууд босож ирдэг. Иймд асуулгыг зохиож байгаа хүн сэтгэлзүйн ухааны бүрэн дүүрэн мэдлэгтэй хүн байх ёстой. Асуулгыг заавал фокус бүлэг дээр туршиж, танай асууж байгаа асуултыг харилцагч яг төсөөллийн чинь дагуу хүлээж авч байгаа эсэхийг шалгах ёстой. Мөн харилцагч үнэн хариулж байгаа эсэхийг баталгаажуулах шалгах асуултуудыг хийж өгөх хэрэгтэй байдаг. Товчхондоо хэлэхэд, асуулгыг зохиох, асуулгыг бөглүүлэх, үр дүнг нэгтгэх нь өөрөө хойноо шинжлэх ухаан, олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн стандарт, арга ухаанд нийцсэн байх ёстой гэдгийг мэдэхэд илүүдэхгүй. Үгүй бол буруу асуулгын дүнд буруу дүгнэлттэй л үлдэнэ!